Kluczem do przetrwania wojny jest podtrzymanie tożsamości narodowej. Polska społeczność wie o tym nie od dziś. Wiedzą chętnie dzieli się z innymi – obecnie szczególnie z przybywającymi do naszego kraju obywatelami oblężonej przez Rosję Ukrainy. Skąd się wzięła narodowa solidarność Polaków? To m.in. zasługa „cichych buntowników” – malarzy działających na przełomie XIX i XX wieku. Malarstwo Młodej Polski podarowało pozbawionemu własnego państwa narodowi to, czego brakowało na scenie politycznej: wspólną tożsamość. Młode pokolenie malarzy inspirację do pracy twórczej czerpało zarówno z własnej historii, kultury i natury, jak też z wymiany poglądów i doświadczeń z kręgami artystycznymi z Berlina, Monachium, Paryża, Petersburga czy Wiednia. Efektem ich prac są dzieła przenoszące nas do świata pełnego mitów i legend, onirycznych krajobrazów, dawnych tradycji i zwyczajów. Prac pięknych, lecz naznaczonych piętnem grozy.
By się o tym przekonać, wystarczy spojrzeć na obraz My i wojna Edwarda Okunia, promujący ekspozycję pt. Cisi Buntownicy/Symbolizm Polski w Kunsthalle w Monachium (Niemcy). Ornamentalne tło skrywa wijące się wokół głównych bohaterów dzieła – Okunia i jego żony Zofii – węże (symbol zła i szatana) ze skrzydłami ciem (alegorii śmierci). Niewidoczna na pierwszy rzut oka jest też wychylająca się zza płaszcza artysty bosa staruszka: personifikacja wojny i ubóstwa. Kobieta usiłuje wedrzeć się pod ochraniający parę płaszcz, zazdrośnie patrząc na niesione przez nich kwiaty. Robiąc wielki krok, wije się wokół małżonków tak, by para nie była w stanie się jej pozbyć. Wystawa organizowana jest we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Narodowym w Poznaniu i Instytutem Adama Mickiewicza. Na ekspozycji znajdziemy ponad 140 obrazów i rysunków malarzy i malarek Młodej Polski takich jak Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Wojciech Weiss, Witold Wojtkiewicz czy Olga Boznańska.
Cisi Buntownicy/Symbolizm Polski ok. 1900; do 7 sierpnia 2022; Kunsthalle der Hypo‑Kulturstiftung (Kunsthalle München); Theatinerstraße 8, 80333 München, Niemcy; www.kunsthalle‑muc.de
