Łączna powierzchnia wszystkich budynków i podziemi muzeum Luwr wynosi 72 735 m² (łatwiej by ją było liczyć w hektarach). Wystawiono na niej ponad 38 000 obiektów: od prehistorii po wiek XXI. Pół minuty na podziwianie jednego dzieła przekłada się więc na 3 miesiące zwiedzania. A trzeba pamiętać, że w magazynach spoczywa jeszcze dziewięć razy więcej eksponatów! Frekwencja w 2022 roku wyniosła 7,8 miliona odwiedzających, co i tak jest nadal dużo poniżej 10,8 miliona z 2018 roku przed epidemią COVID.
Jednak to nie liczby są w Luwrze najważniejsze, lecz absolutnie najwyższa klasa zgromadzonych dzieł. Mona Lisa, Wenus z Milo, Nike z Samotraki, stela z Kodeksem Hammurabiego, asyryjskie lwy, egipskie sfinksy i papirusy, etruskie sarkofagi i wreszcie fenomenalna kolekcja malarstwa włoskiego, francuskiego i hiszpańskiego to elementy dziedzictwa kulturowego całej ludzkości.
Leżący na prawym brzegu Sekwany gmach stanowi harmonijne połączenie elementów renesansowych, barokowych, klasycystycznych i eklektycznych z niezwykle bogatą dekoracją rzeźbiarską, głównie z XVI i XIX wieku. Najstarsza, wschodnia część (skrzydło Sully) otacza kwadratowy dziedziniec Cour Carree. Skrzydła północne (Richelieu) i biegnące wzdłuż Sekwany południowe (Denon) wyznaczają dziedziniec Napoleona i łączący się z nim dziedziniec Cour Carrousel z małym Łukiem Triumfalnym. To początek osi historycznej Paryża, która poprzez ogrody Tuileries, Plac Zgody i Pola Elizejskie prowadzi do Łuku Triumfalnego na Placu de Gaulle’a.
Około 1190 roku, za panowania Filipa II Augusta, wzniesiono poza murami Paryża zamek z centralną wieżą. Nawiasem mówiąc, był to pierwszy władca posługujący się tytułem króla Francji, a nie króla Franków Zachodnich. Fundamenty tej budowli można oglądać w podziemiach, stanowiących część ekspozycji poświęconej historii Luwru.
W II połowie XIV wieku Karol V Mądry z dynastii Walezjuszy przekształcił surową warownię w reprezentacyjną siedzibę włączoną już w zabudowę miejską, gdyż Paryż otoczono nowym pierścieniem murów.
Kolejny etap dziejów Luwru to wiek XVI i przebudowa w stylu francuskiego renesansu rozpoczęta za Franciszka I. W 1595 roku, za panowania Henryka IV, pierwszego Burbona na francuskim tronie, rozpoczęto budowę wzdłuż Sekwany Wielkiej Galerii. Pierwotnie był to korytarz łączący stary Luwr z Pałacem Tuileries o długości 466 metrów, później zyskał rolę miejsca ekspozycji i pomimo skrócenia w XIX wieku do obecnych 288 metrów pozostaje najważniejszą salą wystawową kompleksu.
Ludwik XIV wzniósł jako swą nową rezydencję pałac wersalski, a opuszczony Luwr przeznaczył dla kolekcji dzieł sztuki. W jego murach mieściła się także Królewska Akademia Malarstwa i Rzeźby. W 1667 roku zorganizowała ona pokaz prac swoich członków i studentów w salonie Carré. Stąd wzięła się nazwa Salon Paryski jako określenie cyklicznych wystaw prezentujących oficjalne malarstwo akademickie, które przez dwa wieki nadawały ton życiu artystycznemu Europy i zostały przeniesione z Luwru dopiero za Drugiego Cesarstwa.
Czytaj też: Muzeum Prado
Podczas rewolucji francuskiej Narodowe Zgromadzenie Ustawodawcze ogłosiło, że Luwr będzie „miejscem gromadzenia zabytków wszystkich nauk i sztuk”. 10 sierpnia 1793 roku, w pierwszą rocznicę upadku monarchii, otwarto Muséum central des Arts de la République dostępne bezpłatnie dla publiczności. Pierwsza wystawa obejmowała 537 obrazów należących do króla lub skonfiskowanych kościołowi czy emigrantom.
W epoce Napoleona kolekcja rosła dzięki usankcjonowanym traktatami przejęciom dzieł hiszpańskich, austriackich, holenderskich i włoskich albo w wyniku zwyczajnych grabieży. Po abdykacji Napoleona wiele z nich wróciło do pierwotnych właścicieli, lecz blisko połowa zdobyczy pozostała, a kolekcja cały czas się powiększała. Za Napoleona III powstały eklektyczne zabudowania nazwane Nowym Luwrem, stanowiące ostatnią fazę rozbudowy pałacu. Przetrwał on bezpiecznie wojnę francusko‑niemiecką, Komunę Paryską i wielki pożar oraz późniejsze wyburzenie pałacu Tuileries, a także obie wojny światowe.
Zobacz także: Galeria Drezdeńska
Istotne zmiany nastąpiły dopiero na skutek realizacji planu Wielkiego Luwru zaproponowanego w 1981 roku przez prezydenta Françoisa Mitterranda. Projekt był dziełem mieszkającego w Ameryce Chińczyka Ieoh Ming Pei. Obejmował podziemną przestrzeń wejściową dostępną przez słynną szklaną piramidę w środku dziedzińca Cour Napoléon, która została otwarta 30 marca 1989. Wokół głównej piramidy znajdują się jeszcze trzy mniejsze, a piąta – odwrócona – stanowi ogromny świetlik dla podziemnego centrum handlowego Carrousel du Louvre. Nawiasem mówiąc, nie stała tu nigdy żadna karuzela, a tylko gilotyna podczas rewolucji. Nazwa pochodzi od elementu konnej musztry paradnej, w której lubował się Ludwik XIV.
Po zmianach i remontach za prezydentury Mitterranda zbiory zorganizowane są w ośmiu działach: Sztuki Bliskiego Wschodu, Sztuki Starożytnego Egiptu, Sztuki Starożytnej Grecji, Etrurii i Rzymu, Sztuki Islamu, Rzeźby, Rzemiosła Artystycznego, Malarstwa, Rysunku i Grafiki.
Album LUWR z serii „Arcydzieła malarstwa” to praca nieżyjącego już brytyjskiego malarza, historyka sztuki i wykładowcy Sir Lawrence’a Gowinga. Na 688 stronach przedstawił ponad 800 arcydzieł malarstwa europejskiego pochodzących z jednej z najwspanialszych kolekcji na świecie.
Barwne reprodukcje pozwalają poznać najcenniejsze i najważniejsze obrazy. Są wśród nich arcydzieła malarzy francuskich, począwszy od mistrzów średniowiecznych i renesansowych, aż po Poussina, Fragonarda, Chardina, Davida, Géricaulta i Delacroix, a także prace mistrzów z innych krajów – Włoch, Hiszpanii, Holandii, Niemiec. Znajdziemy tu dzieła Giotta, Botticellego, Tycjana, Veronesego, Tintoretta, Dürera, Rembrandta, el Greca, Goi i wielu innych wybitnych twórców.
Tekst Gowinga sprawia, że czytelnik czuje się tak, jakby wędrował po salach Luwru w towarzystwie dobrego przyjaciela, znawcy malarstwa, który umiejętnie wytycza trasę, zatrzymując się przy najciekawszych dziełach. Jego objaśnienia nie tylko pozwalają lepiej zrozumieć obrazy, lecz także dzięki licznym anegdotom przybliżają życiorysy artystów. Każdy ze 115 krótkich esejów jest popisem erudycji, błyskotliwości, wiedzy i poczucia humoru autora. Wybór obrazów także nie jest standardowy. Autor, dzięki owocnej współpracy z pracownikami Luwru, mógł pokazać te prace, które rzadko są prezentowane publicznie. Toteż zestaw reprodukcji może być zaskoczeniem nie tylko dla przeciętnego odbiorcy, ale i dla specjalistów.
Inne albumy tej serii: Galerie Rzymu
Tadeusz Deptuła
Z wykształcenia – dziennikarz, z pasji – miłośnik sztuki, książek i podróży. Przez 18 lat związany był z Telewizją Polską. Jednocześnie współpracował z wieloma tytułami prasowymi, w których zamieścił setki wywiadów z ludźmi polityki i kultury, recenzje filmów i książek oraz fotoreportaże z wielu krajów świata. Przetłumaczył album „ORNAMENT. Wielka kolekcja”, organizował wystawy malarstwa G.J. Tribowskiego. Od 13 lat jest zastępcą dyrektora ds. handlu i marketingu w Wydawnictwie ARKADY.
