Kuchnia Czarnogóry opiera się na mięsie, dlatego wegetarianie nie czują się tu komfortowo. To mięsny raj dla dbających o formę sportowców. Co krok można natknąć się na bary z szaszłykami, kebabem i przepysznymi pieczonymi stekami. Popularne są dania z siekanego mięsa, pieczonego np. z ziemniakami lub ryżem. Godna polecenia jest kapama z baraniny, cebuli i szpinaku oraz żeberka z fasolą.
W Czarnogórze warto spróbować jagnięciny, duszonej lub pieczonej na rożnie czy w popiele pod przykryciem. Typowym mięsnym daniem Bałkanów są ćevapčići. W południowej Europie nazywa się je różnie, ale wszędzie smakują i wyglądają podobnie. W Czarnogórze, Chorwacji oraz Serbii wieprzowe i wołowe mięso formuje się w ruloniki, grilluje i podaje z pitą, warzywami, sosami tzatziki czy musztardą. Z podobnej mieszanki mięs powstaje pljeskavica w kształcie hamburgera. Grillowaną, ostro doprawioną pljeskavicę podaje się z frytkami, warzywami (np. poszatkowaną surową cebulą), posypką z owczego sera. W wykwintnej wersji, znanej jako pljeskavica punjena, mięso faszeruje się cebulą, szynką, serem. Uštipci to mięsne klopsy, oprószone słonym serem, podawane z frytkami i surówkami. Pikantny gulasz mięsny mućkalica z papryką, cebulą i pomidorami przypomina węgierskie leczo. Ražnjići to szaszłyki mięsne z rożna, zaś džigerica – grillowana, smażona lub duszona wątróbka. Gulasz przyrządzany jest z wieprzowiny z papryką lub pomidorami, z puree w osobnych miseczkach.
Szynka i ser
Głównym miastem środkowej Czarnogóry jest dawna stolica kraju, Cetynia. Urocze, małe miasteczko ma dużą część staromiejską z pałacem królewskim (dziś muzeum), budynkami dawnych ministerstw i ambasad, siedzibą cerkwi prawosławnej. Obok warto odwiedzić Jaskinię Lipską i masyw Lovćen z mauzoleum założyciela Czarnogóry, Piotra II Petrowića‑Niegosza, skąd rozciąga się wspaniała panorama. Przy dobrej pogodzie widać dawną stolicę kraju Cetynię i wybrzeże adriatyckie.
U podnóża gór znajduje się wioska Njeguši z zabytkowymi budynkami z lokalnego kamienia. W 1813 r. przyszedł tu na świat i wychował się Niegosz. Njeguši pięknie wygląda wczesną jesienią, gdy na łąkach kwitną zimowity. Wioska słynie z wędlin i serów: miękkich lub średnio twardych, zazwyczaj słonych, głównie z mleka krowiego i owczego. Czarnogórcy przepadają za serami i jogurtami owczymi, choć dostępne są tu także jogurty na bazie mleka krowiego. Mleko owcze przynosi orzeźwienie w upały.
Czytaj także: Kuchnia grecka zdrowiem płynąca
Typowym specjałem z najlepszej jakości wieprzowiny jest pršut. Szynkę suszy się i wędzi. Mięso trzyma się w solnym roztworze 2 tygodnie, po czym umieszcza w suchym miejscu i suszy 5-8 miesięcy. Ze względów sanitarnych pierwsze 3 miesiące pali się tam drewnem bukowym, dlatego hale produkcyjne są osmolone. Miejscowym daniem zarówno z szynką, jak i serem jest njeguški stek: wieprzowina z szynką i serem w środku, podsmażana, pieczona i posypana obficie serem.
Kuchnia Czarnogóry – frutti di mare
Morskich specjałów najlepiej spróbować w adriatyckich kurortach Czarnogóry. Wybrzeże usiane jest pięknymi miasteczkami i wioskami oferującymi ciekawe dania z owocami morza. Najbliżej chorwackiej granicy jest Herceg Novi. Miasto uchodzi za jedno z najładniejszych i najczystszych w kraju. Śródziemnomorski charakter Herceg Novi idealnie współgra z dwiema warowniami i dawnymi kościołami katolickimi zamienionymi w cerkwie prawosławne. Obok znajduje się Perast ze sztuczną wyspą z kościołem Matki Boskiej na Skale.
Z długiej i pięknej plaży słynie miasto Bar. Przy plaży stoi pałac królewski, a za nim piękna, nowa katedra prawosławna. Kilka kilometrów od Baru znajduje się Stary Bar. To wielki rezerwat archeologiczny. Miasto wyludniło się, a mieszkańcy przenieśli do Baru. Kotor i Budva są najchętniej odwiedzanymi miastami czarnogórskiego wybrzeża adriatyckiego. W Kotorze warto wspiąć się na mury cytadeli, a w Budvie pobłądzić uliczkami urokliwego Starego Miasta. W lokalnych restauracjach popularne są zupy rybne z plastrem cytryny lub limonki oraz typu krem. Smaczna i pożywna jest zupa krem z grillowanych krewetek. Podawana z gęstą śmietaną, może zastąpić danie główne.
Zobacz też: Smak gorący jak czardasz. Kuchnia Węgier
Ryby pieczone i gotowane
W menu nadmorskich restauracji królują dorsz, okoń morski, piotrosz, kielec, dorada. Ryby pieczone są na ruszcie z przyprawami, głównie rozmarynem. Dodaje się do nich sosy np. na bazie pietruszki, czosnku i soku z cytryny. Powszechne są ryby z oliwą z oliwek, octem i przyprawami podawane z ziemniakami. Na czarnogórskim stole nie może zabraknąć duszonych, smażonych, grillowanych i gotowanych kalmarów, kałamarnic i ośmiornic. Popularne są dania makaronowe z owocami morza lub kluski gnocchi z sosem pomidorowym i smażoną kałamarnicą.
Przebojem jest dość dziwne danie, crni rižoto – ryż duszony z owocami morza zabarwiony atramentem z kałamarnicy, z białym winem i gałką muszkatołową. Blisko wybrzeża ulokowane jest jezioro Szkoderskie – miejsce połowów karpia, serwowanego najczęściej w formie pieczonej. Podczas wycieczki łodzią po jeziorze na pokładzie podawane są często czarnogórskie pączki, crnogorske priganice. Gorący wypiek macza się w miodzie lub cukrze pudrze.
Wysokogórskie smaki Durmitoru
Park Narodowy Durmitor to nietknięta, wysokogórska przyroda. Znajduje się tu m.in. słynne Czarne Jezioro, jaskinie i ponad 20 szczytów powyżej 2300 m n.p.m. W parku możemy wędrować po kilkunastu szlakach turystycznych lub wjechać kolejką górską na Savin Kuk. U podnóża szczytu w karczmie serwowane są wysokokaloryczne dania. W górach jada się śmietanę z gotowanego mleka, czyli kajmak. Dosolony kajmak przechowuje się w beczkach z drewna. Z połączenia kajmaku z chudym serem i mąką kukurydzianą powstaje cicvara – wysokokaloryczne danie śniadaniowe podobne do budyniu. Z mąki kukurydzianej robi się kaszkę kačamak o konsystencji owsianki, podawaną z ziemniakami, białym serem lub kajmakiem.
W bałkańskich państwach rolę hamburgera pełni burek: tłusty, drożdżowy pieróg z mięsnym, twarogowym lub warzywnym nadzieniem. Popularne są też zapiekanki z serem, szpinakiem, cebulą i mięsem. Oprócz mleczno‑mięsnych potraw dostępne są sałatki, w tym bałkańska z pomidorów, papryki, cebuli i ogórków posypana bałkańskim serem. Warzywa oraz ocet, czosnek i słony ser owczy typu feta wchodzą w skład sałatki šopska. Wegetarianie mogą zamówić pieczoną paprykę faszerowaną warzywami lub gulaszem fasolowo-pomidorowym. Potrawy mają też mięsne wersje. Z fasoli, papryki i cebuli powstaje prebranac. Zapieka się go w glinianych naczyniach i tak serwuje klientom.
Kuchnia Czarnogóry – słodkości i procenty
Nie tylko w Turcji, ale i na Bałkanach znana jest baklava. Ciasto francuskie przekłada się posiekanymi orzechami włoskimi z miodem lub cukrem. Miód to częsty składnik słodkości Czarnogóry, ponoć najlepszy na Bałkanach. Słodka roladka, czyli sultan lokum oraz karmelowo‑śmietanowe ciasto trilece to pamiątka po Turkach. Z kolei pita od suvih šljiva to rolada nadziewana śliwkami, popularna w górach.
Czarnogórcy piją dużo lokalnego wina i piwa, m.in. Nikšićko i serbskiego Jelen. Najpopularniejsza rakija to domaća rakija, czyli bimber domowej produkcji ze śliwek, moreli, jabłek czy winogron. Gospodarze wytwarzają go według własnych receptur. Dla wprawnego podniebienia każdy rodzaj rakii smakuje inaczej. Najsłynniejszym czerwonym, czarnogórskim winem jest wytrawny Vranac, a najbardziej znanym białym winem – Krstač. Czarnogórcy wytwarzają także wina z granatów, jagód, jeżyn czy malin. Kawę pije się głównie po turecku: bardzo mocną, z dużą ilością cukru. Na północy popularna jest herbata z ziół i kwiatów górskich.
To też Cię zainteresuje: Kraina winem płynąca. Kulinarna podróż po Burgundii
Dr inż. Radosław Kożuszek, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego. Podróżnik, który odwiedził ponad 70 krajów. Organizator wypraw trekkingowych, przyrodniczych i kulinarnych. Fascynat kuchni lokalnych i optymalnego odżywiania, prowadzący program kulinarny „Pieprz i kartofle” w Polskim Radiu.
FB: Podróże bez biura
